Paus Franciscus is op 21 april om 7.35 uur overleden en laat een morele nalatenschap achter die diep getekend is door zijn inzet voor de waardigheid van het menselijk leven. Tijdens zijn hele pontificaat bleef hij de waarde van elk menselijk wezen verdedigen, vanaf de conceptie tot het natuurlijke einde. Zijn dood heeft grote emoties losgemaakt in de pro-life gemeenschap, die in hem een vurig verdediger zag van de ongeborenen en de meest kwetsbaren. Met dit eerbetoon wil CLARA Life het belang benadrukken van zijn strijd voor het leven en de reikwijdte van zijn bio-ethische boodschap, in lijn met de waarden die het verdedigt. Vertaald met DeepL.com (gratis versie)
Een krachtige morele stem voor het leven
Vanaf de eerste jaren van zijn pontificaat heeft paus Franciscus de heilige en ongrijpbare aard van het menselijk leven krachtig bevestigd. Hij herinnerde eraan dat " elk leven van onschatbare waarde is. Zelfs het leven van de zwaksten en meest kwetsbaren, de zieken, de ouderen, de ongeborenen en de armen, zijn meesterwerken die de grootste bewondering en het grootste respect verdienen. Overtuigd dat de verdediging van het leven geen puur confessioneel standpunt is, maar een universele ethische verplichting, drong hij erop aan dat ongeboren kinderen met hetzelfde morele bewijs worden beschermd als ieder ander mens. Hij drong erop aan: "Gebruik geen religieuze argumenten wanneer het gewoon over mensen gaat." Het is een fundamenteel principe van respect voor elk menselijk wezen dat abortus moet worden afgewezen.
In een bekende toespraak stelde hij de indringende vraag: “Is het geoorloofd een mensenleven uit te schakelen om een probleem op te lossen? Is het geoorloofd een huurmoordenaar in te huren om een probleem op te lossen?” Met deze krachtige woorden hekelde de Argentijnse paus de banalisering van abortus en wilde hij duidelijk maken dat de opzettelijke vernietiging van onschuldig leven nooit gerechtvaardigd kan worden. Hij herhaalde ook dat geen enkel menselijk leven als ‘incompatibel met het leven’ mag worden beschouwd – een duidelijke oproep om ook ongeboren kinderen met een ernstige aandoening niet hun fundamenteel recht op leven te ontzeggen.
Getrouw aan zijn voorgangers maar met een eigen stijl gebruikte Franciscus vaak sterke beelden om de zwaksten te verdedigen. Hij hekelde de hedendaagse “wegwerpcultuur” die mensen uitsluit die als lastig of ‘nutteloos’ worden beschouwd – zoals ouderen, zieken of ongewenste ongeboren kinderen. “Elk ongeboren kind dat onrechtvaardig veroordeeld wordt tot abortus, draagt het gelaat van Jezus Christus […] die zelf, nog vóór zijn geboorte, werd afgewezen door de wereld”, zei hij. Daarmee verbond hij het lot van ongeboren kinderen met dat van alle verworpenen. Franciscus nodigde ons voortdurend uit om in elk menselijk leven een unieke waarde te zien, en ieder – geboren of ongeboren – met mededogen en respect te behandelen. Onvermoeibaar moedigde hij aan tot een levenscultuur gebaseerd op liefde, gastvrijheid en solidariteit met de kwetsbaren, in plaats van op eliminatie of onverschilligheid.
Een historisch gebaar voor het leven: de zaligverklaring van koning Boudewijn
Een van de opvallendste initiatieven van zijn pontificaat in de strijd voor het leven was de onverwachte aankondiging van het zaligverklaringsproces van koning Boudewijn van België. Dit symbolische gebaar, aangekondigd tijdens een bezoek aan Brussel, zette het voorbeeldige morele lef van Boudewijn in de verf. In 1990 weigerde hij immers de abortuswet te ondertekenen. Paus Franciscus wilde deze vorst persoonlijk eren om zijn trouw aan zijn geweten, en prees zijn weigering om een “dodelijke wet” te bekrachtigen.
Door het zaligverklaringsproces te openen, wilde Franciscus een hedendaags staatsman tot voorbeeld stellen: iemand die bereid was zijn ambt tijdelijk neer te leggen in plaats van zijn geweten te verloochenen en schuld te dragen aan de goedkeuring van een wet die ingaat tegen de bescherming van onschuldig leven. “Bij mijn terugkeer naar Rome zal ik het proces tot zaligverklaring van koning Boudewijn starten: moge zijn voorbeeld van geloof het handelen van de beleidsmakers verlichten”, verklaarde hij voor een menigte in België. Daarmee gaf hij een krachtig signaal aan politieke leiders wereldwijd: de bescherming van ongeboren leven heeft morele voorrang, zelfs wanneer dat politiek moeilijk ligt.
Deze keuze van de paus – die in sommige kringen op weerstand stuitte – toont de morele samenhang van zijn engagement. Tot het einde van zijn pontificaat gebruikte Franciscus zijn moreel gezag om een levenscultuur te bevorderen. Zijn leergezag, zijn oproepen om zwangere vrouwen in moeilijkheden te steunen in plaats van hen tot abortus te drijven, en zijn ongeziene beslissing om een koning als heilige voor te stellen omwille van diens verzet tegen abortus – al deze daden tonen hem als een profetische stem voor de bescherming van het leven. Zijn bio-ethische boodschap en zijn visie op menselijke waardigheid – zonder persoonlijke veroordeling of politieke ideologie – wilden gewetens wakker schudden en de samenleving oproepen tot het respecteren van elk menselijk leven, ook datgene dat nog maar net begint of op zijn einde loopt.
Het nalatenschap van een verdediger van menselijke waardigheid
Eenvoud, mededogen en principiële vastberadenheid kenmerkten de houding van paus Franciscus in deze maatschappelijke kwesties. Zijn getuigenis blijft dat van een herder die zowel het hart als het verstand aansprak, en die liet zien dat de bescherming van ongeboren kinderen en het respect voor het leven geen exclusief religieuze zorg zijn, maar de uitdrukking van fundamentele rechtvaardigheid. Zonder slogans of triomfalisme moedigde hij de wereld aan om “Ja tegen het leven en Nee tegen de dood” te zeggen, en riep hij ieder van goede wil op om de kwetsbaren te beschermen.
CLARA Life brengt op deze dag van rouw hulde aan deze onvermoeibare pleitbezorger van het leven. Paus Franciscus laat ons een boodschap van hoop en verantwoordelijkheid na: die van een menselijkheid die vriendelijker en rechtvaardiger is, waar elk ongeboren kind wordt verwelkomd als een gave, waar elke kwetsbare mens met eerbied wordt behandeld, en waar de inherente waardigheid van ieder menselijk leven onvoorwaardelijk wordt verdedigd. Zijn pontificaat herinnert ons eraan dat de waarde van het leven niet onderhandelbaar is, en dat het op elk moment bescherming verdient. Moge dit erfgoed blijvend inspiratie bieden aan allen die, zoals paus Franciscus, het leven verdedigen.