Sterven met echte waardigheid!

Omdat een keuze terwijl men lijdt geen vrije keuze is

Sinds 28 mei 2002 stelt de Belgische wet dat euthanasie straffeloos kan worden uitgevoerd. Dit is “de handeling die door een derde wordt verricht en waarbij opzettelijk een einde wordt gemaakt aan het leven van een persoon op verzoek van die persoon” (artikel 2 van de euthanasiewet). Euthanasie wordt door een dokter uitgeoefend. Het is een dood die uitgelokt wordt met het doel een einde te maken aan ongeneeslijk geacht lijden.

Is euthanasie de enige manier om leed te verzachten ?

Wat zegt de wet?

Voor bewuste personen

De patiënt is wilsbekwaam en bij bewustzijn, en daarom in staat om zijn of haar wensen kenbaar te maken.
Het verzoek moet vrijwillig, weloverwogen en herhaald zijn en mag niet het gevolg zijn van druk; het moet schriftelijk worden ondertekend.
De medische situatie moet uitzichtloos zijn en leiden tot voortdurend en ondraaglijk fysiek of psychisch lijden, dat niet kan worden verlicht en dat het gevolg is van een ernstige en ongeneeslijke toevallige of pathologische aandoening.
De dood kan binnen korte tijd worden verwacht.
Alleen als de patiënt meerderjarig is: wanneer het overlijden niet binnen afzienbare tijd wordt verwacht, is het mogelijk om over te gaan tot euthanasie. Er moet dan een specialist of psychiater worden geraadpleegd, en er moet een wachttijd van een maand in acht worden genomen.

Voor bewusteloze personen

De patiënt moet meerderjarig of ontvoogde minderjarige zijn (geen niet-ontvoogde minderjarige).
Hij is buiten bewustzijn en deze situatie is onomkeerbaar volgens de huidige stand van de wetenschap.
Hij lijdt aan een ernstige en ongeneeslijke aandoening van accidentele of pathologische aard.
Hij heeft een voorafgaande wilsverklaring voor euthanasie opgesteld en ondertekend, die onbeperkt geldig is; en hij kan één of meerdere vertrouwenspersonen aanwijzen die zijn wil uitdrukken.

Voor minderjarigen

Sinds 2014 kunnen ook minderjarigen (zonder leeftijdsgrens), "met onderscheidingsvermogen en bij bewustzijn op het moment van het verzoek", om euthanasie verzoeken, op voorwaarde dat zij zich in een uitzichtloze medische situatie van voortdurend en ondraaglijk lichamelijk lijden bevinden dat:
Kan niet worden afgelost.
Zal leiden tot de dood in de nabije toekomst.
Is het gevolg van een ernstige en ongeneeslijke toevallige of pathologische aandoening.

Gevolgen en uitspattingen van euthanasie

Psychologische gevolgen

We kunnen een aantal ernstige gevolgen van de praktijk van euthanasie vaststellen. Euthanasie heeft niet alleen gevolgen voor de persoon die erom verzoekt, maar kan ook ingrijpende sociale gevolgen hebben. Er zijn psychologische gevolgen voor de familieleden van de overledene en repercussies zoals het verlies van vertrouwen in de familie in het algemeen en in de verzorgers. Het meemaken van de euthanasie van een dierbare kan ook kwetsbaardere mensen kwetsbaarder maken, van wie sommigen tot zelfmoord kunnen worden aangezet.

De banalisering van euthanasie is reëel en gevaarlijk.

De banalisering van euthanasie in België is reëel en gevaarlijk. Bovendien zijn de moeilijkheid om toezicht te houden op de praktijk van euthanasie en de ernstige misbruiken en aberraties die daaruit voortvloeien, zeer aanwezig. De meeste voorwaarden van de wet zijn moeilijk te controleren. De gebruikte termen zijn nogal vaag en subjectief. Inderdaad, lijden zelf is een subjectief begrip. Voor gevallen van geestelijk lijden is het ondraaglijke karakter bijna onmogelijk vast te stellen. De mogelijkheid van euthanasie wegens geestelijk lijden is dus echt problematisch, omdat dergelijk lijdenbijna onmogelijk te beoordelen is.

De medische wereld en de praktijk van euthanasie

In tegenstelling tot zelfmoord, is euthanasie geen daad door eigen toedoen. Het impliceert dat de medische professie niet langer alleen behandelt maar ook dood geeft.

De wet voorziet in een “gewetensclausule”, die bepaalt dat geen enkele arts verplicht is euthanasie uit te voeren en dat geen enkele andere persoon verplicht is daaraan deel te nemen (artikel 14 van de wet). Instellingen kunnen euthanasie binnen hun muren echter niet langer verbieden. Indien de arts geen euthanasie wil uitvoeren, is hij verplicht de persoon aan een andere arts over te dragen.

Palliatieve zorg

Ondersteunen en niet doden

Palliatieve zorg gaat over ondersteunen, niet doden. Palliatieve zorg heeft tot doel de patiënt in de laatste fase van zijn leven te begeleiden en bij te staan. Zij verleent de nodige zorg om lichamelijk of psychisch lijden te verlichten.
De kwetsbaarheid van een persoon doet niets af aan zijn waardigheid. Maar de vraag is: Hoe zit het met de waardigheid van de patiënt als we hem, in plaats van hem te kalmeren, de dood aanbieden als het enige alternatief voor pijn? De dood is een definitieve verlating. Het redt op geen enkele manier de waardigheid, maar verwijdert een wezen dat lijdt en een nood heeft aan hulp. Ook al moet een verzoek om euthanasie altijd met veel respect worden ontvangen, toch kan het een ander gezicht krijgen wanneer de patiënt, dankzij palliatieve zorg van goede kwaliteit, wordt gehoord, opgelucht en omringd.

Geschiedenis van euthanasie in België

28 mei 2002

Decriminalisering van euthanasie in België, onder bepaalde

28 februari 2014

Opening van euthanasie voor minderjarigen

2020

Verplichting voor artsen die weigeren euthanasie uit te voeren om de patiënt te verwijzen naar een centrum of vereniging die gespecialiseerd is in het recht op euthanasie
Onbeperkte geldigheid van de voorafgaande verklaring inzake euthanasie
Geen enkele geschreven of ongeschreven bepaling kan een arts beletten euthanasie uit te voeren: beoogt het verbieden van verpleeghuizen of ziekenhuizen waarvan het plan het beëindigen van het leven van hun patiënten of bewoners door middel van euthanasie uitsluit

Wetswijzigingen 27 maart 2024 na de Mortier en Nys aires

Er wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende categorieën voorwaarden, met verschillende straffen voor overtredingen:
1. Basisvoorwaarden : tien tot vijftien jaar gevangenisstraf
  - Een “medische situatie zonder uitweg” die “fysiek of psychologisch lijden” veroorzaakt,
    Het is “constant en ondraaglijk” en “niet te stillen”,
    “en die het gevolg is van een ernstige en ongeneeslijke toevallige of pathologische aandoening”.
  - bij bewusteloosheid: onomkeerbare situatie
2. Procedurele vereisten : een gevangenisstraf van acht dagen tot drie jaar en een geldboete van 26 euro tot 1000 euro
  - overleg met onafhankelijke en bekwame artsen, “over de ernstige en ongeneeslijke aard van de aandoening” of “over de onomkeerbaarheid” van de aandoening.
  - voor minderjarigen: raadpleging van een kinderpsychiater
Verwijdering van anonimiteit bij euthanasie
- Identificatie van de betrokken patiënt en artsen
- Vermelding van behandelingen die zijn voorgeschreven voorafgaand aan het verzoek om euthanasie
- Gedetailleerde redenen voor de beslissing
- Meer gedetailleerde informatie vereist in het medische rapport
- Raadpleging van het volledige medische dossier